Efektywność człowieka mierzy się poprzez pryzmat jego cech, predyspozycji i zachowań. Jednym z istotnych czynników jest niewątpliwie iloraz inteligencji. Od kilkudziesięciu lat przykładano wagę do poziomu klasycznej inteligencji, tzw. IQ. Z czasem jednak zwrócono uwagę na to, że nie jest to jedyny rodzaj inteligencji, jaka może charakteryzować człowieka. Od dziesięciu lat coraz większą popularnością cieszy się inny wymiar inteligencji - inteligencja emocjonalna. Jak wykazały badania, klasyczna inteligencja tylko w 20% wpływa na to, co udaje nam się osiągnąć w życiu. Za to aż 80% naszych sukcesów (i niestety, porażek) zawdzięczamy poziomowi EQ (ang. emotional quotient). Co powoduje, że inteligencja emocjonalna odgrywa aż tak dużą rolę w naszym życiu? Dlaczego tak istotna jest nie tylko w życiu osobistym, ale i w pracy - zwłaszcza na stanowisku lidera zespołu?
Inteligencja emocjonalna a przywództwo - geneza związku
Inteligencja emocjonalna a przywództwo - dlaczego EQ jest tak ważne?
Inteligencja emocjonalna a przywództwo - dlaczego tak trudno o dobrego lidera?
Inteligencja emocjonalna u lidera - umiejętności i cechy
Inteligencja emocjonalna a przywództwo - geneza związku
Twórcą pojęcia inteligencji emocjonalnej jest Daniel Goleman. Naukowiec, urodzony 7 marca 1946 w Stockton w stanie Kalifornia, jest amerykańskim psychologiem i publicystą naukowym. To również autor bestselleru pt. ,,Inteligencja emocjonalna”. Właśnie w tej pozycji psycholog omawia założenia i szczegóły dotyczące nowego rodzaju inteligencji oraz wpływ, jaki na obowiązki zawodowe u lidera ma poziom inteligencji emocjonalnej.
W swoim artykule opublikowanym w Harvard Business Review pt. „Co czyni Cię przywódcą?” Goleman w sposób niezwykle precyzyjny i wiarygodny rozwiewa powstałe wcześniej mity na temat przywództwa. Udowadnia on, że nie tylko klasyczny iloraz inteligencji oraz wiedza merytoryczna (dotycząca zjawiska lepiej rozumianego pod pojęciem „znajomości fachu”) decyduje o powodzeniu człowieka w danym środowisku pracy. Za większość sukcesów odpowiedzialna jest właśnie inteligencja emocjonalna. To jej składniki mają decydującą rolę, jeśli chodzi o określenie, czy ktoś jest dobrym, czy złym liderem.
Inteligencja emocjonalna a przywództwo - dlaczego EQ jest tak ważne?
Skąd może brać się opinia i przeświadczenie, że znajomość swojego fachu w połączeniu z dużym poziomem inteligencji nie wystarcza do tego, aby odnieść sukces jako lider? Okazało się, że ważną rolę w wyznaczaniu efektywności zawodowej odgrywają także kompetencje społeczne i emocjonalne, co dotyczy zwłaszcza umiejętności wchodzenia w interakcje z innymi ludźmi i skuteczne odnajdywanie się w czasie prowadzenia konwersacji. Inteligencja emocjonalna łączy w jedno wiele aspektów dotyczących m.in.: autoprezentacji, sztuki manipulacji, efektywnej komunikacji. Wywieranie wpływu na innych, świadomość własnych emocji, pewność siebie czy empatia to tylko niektóre z kompetencji wynikających z EQ, które okazały się być niezastąpione na drodze do sukcesu. Inteligencja emocjonalna u lidera to jeden z niezbędnych wyznaczników skutecznego przywództwa.
Krótka historia o roli inteligencji emocjonalnej
Doskonałym przykładem ilustrującym to, jakie korzyści płyną z wysokiego poziomu inteligencji emocjonalnej, jest ta krótka historia. Pewien pracownik firmy komputerowej, krótko po rozpoczęciu pracy na stanowisku analityka, zauważył pojawiające się na rynku nowe trendy, które wyraźnie odchodziły od tradycyjnych technologii (były bowiem bardziej zorientowanie na usługi). Pracownik ten uświadomił sobie, iż jeśli jego firma nie podąży za nowymi trendami, produkty przez nią wytwarzane staną się przestarzałe, a przedsiębiorstwo nie będzie miało szans na dalszy rozwój swoich usług. Aby sprostać wyzwaniu zmiany i dostosowania firmy do nadchodzących tendencji, musiał najpierw przekonać kierowników, że nacisk na dotychczasowy rodzaj produkcji nie jest dłużej wskazany. Wtedy, aby jego argumenty miały konkretne poparcie w pracy, musiał stworzyć system z zastosowaniem nowoczesnej technologii. Zajęło mu to aż cztery lata i wymagało zapoznania klientów i sprzedawców z nowym systemem. Innowacyjne rozwiązanie zostało zaakceptowane. Jakie cechy charakteryzowały działanie takiego pracownika? Były to - pewność siebie, samokontrola oraz pragnienie zdobycia osiągnięć.
Inteligencja emocjonalna a przywództwo - dlaczego tak trudno o dobrego lidera?
Znalezienie lidera dysponującego odpowiednimi cechami charakteru (a tym samym - wysokim poziomem inteligencji emocjonalnej), który może wnieść wiele pożytku i pozytywnej energii do naszego przedsiębiorstwa, to ciężkie zadanie. Rozpoznanie potencjalnie dobrego przywódcy stanowi dużą sztukę, której powodzenie zależy od skutecznej obserwacji i tzw. wyczucia odpowiedniej osoby, a nie nauki czy wskaźników i testów. Często bowiem zdarza się, że osoba o bardzo wysokim poziomie inteligencji lub o ogromnych umiejętnościach technicznych awansuje na stanowisko, na którym trzeba umieć kierować ludźmi i ponosi klęskę. W takich sytuacjach okazuje się, jak istotną rolę w sprawnym przywództwie pełni inteligencja emocjonalna. Oprócz fachowej wiedzy kluczowa jest bowiem umiejętność odnalezienia się w nowym środowisku i wykorzystania w pełni swoich umiejętności (co jest czymś innym niż ich zdobywanie i posiadanie). Liderzy o przyzwoitym poziomie inteligencji emocjonalnej połączonym z solidnymi umiejętnościami technicznymi świetnie sprawdzają się na stanowiskach menadżerskich. Stosunek ich wiedzy do sposobu i efektywności współpracy jest o wiele większy i gwarantuje większą wydajność niż kooperacja z człowiekiem z lepszym wykształceniem i większym doświadczeniem na danym stanowisku pracy. Dlatego też większość dużych firm zatrudnia specjalistów do opracowywania tzw. „modeli kompetencji”, aby uniknąć pomyłek w zakresie osób zatrudnianych na stanowisko lidera.
Inteligencja emocjonalna u lidera - umiejętności i cechy
Czy są zatem jakieś czynniki świadczące o tym, że posiadamy przywódcze cechy wywodzące się z inteligencji emocjonalnej? Istnieje kilka tego rodzaju wyznaczników, które można obrazowo określić za pomocą kilku wymownych czasowników i fraz:
-
potrafię – określa samoświadomość i skuteczne rozpoznawanie własnych nastrojów, impulsów i emocji oraz ich wpływu na inne osoby (a co za tym idzie, pozwala kształtować relacje międzyosobowe i efektywność pracy). Oznacza też, że potrafimy określić swoje emocje w danym czasie i to, jak inni będą na nas reagować. Cechy charakterystyczne skutecznego lidera to przede wszystkim wiara w siebie (silne poczucie własnej wartości), realistyczna samoocena oraz autoironiczne poczucie humoru.
-
jestem panem swoich emocji – ta fraza odnosi się do umiejętności zachowania samokontroli, zwłaszcza w stresujących chwilach. Samokontrola to zdolność panowania nad swoimi właściwie rozpoznanymi emocjami, kontrola nad popędami, postępowanie w sposób nieuzależniony od nastroju i niszczącego efektu wpływu uczuć. Rezultatem połączenia inteligencji emocjonalnej i przywództwa jest np. umiejętność powstrzymywania się od pochopnych, zainspirowanych emocjami ocen.
-
zrobię to lepiej – oznacza motywację, zdolność do pracy charakteryzującej się zamiłowaniem i pasją, wkładaniem do niej serca. Motywacją nie są pieniądze, lecz chęć działania na rzecz wyznaczonych celów, która idzie w parze z silnie odczuwanym entuzjazmem. Ambicja napędza człowieka do lepszej i bardziej wydajnej pracy.
-
nie jestem pępkiem świata - inteligencja emocjonalna u lidera to także to zdolność rozumienia emocji innych ludzi oraz umiejętność traktowania współrozmówców zgodnie z ich emocjonalnymi reakcjami. Takie kompetencje przejawiają się np. gotowością do promowania talentów, wrażliwością na różnice kulturowe, życzliwością wobec klientów i odbiorców.
-
chodźcie za mną - umiejętności społeczne u lidera oznaczają łatwość nawiązywania kontaktów, biegłość w zarządzaniu relacjami, sprawne znajdowanie płaszczyzny porozumienia z osobami, z którymi wchodzimy w konwersację. Przejawia się ona skutecznością w zarządzaniu zmianą, darem przekonywania, umiejętnością tworzenia zespołu i kierowania grupą po to, aby skłonić ludzi do podążania w konkretnym, obranym z rozmysłem kierunku.
