Pytanie na dzisiaj brzmi: skoro wiemy, że należy szkolić, to zastanówmy się, jak to robić. Możliwości jest tak wiele, iż wybór optymalnego rozwiązania wcale nie jest prosty. Zastanówmy się, z jakich metod szkoleniowych można skorzystać. Konkretna wiedza na temat technik (zarówno tych tradycyjnych, jak i innowacyjnych) prowadzenia szkoleń pozwoli zapewnić pracownikom rozwój i efektywne kształcenie w warunkach dostosowanych do ich potrzeb.
W artykule znajdziesz opis metod szkoleń takich jak:
on job training (w miejscu pracy),
off job training (poza stanowiskiem pracy),
Metody szkolenia w miejscu pracy i poza nim
Istnieje wiele podziałów metod szkoleniowych. Ten najbardziej podstawowy obejmuje rozróżnienie na doskonalenie pracowników w miejscu pracy oraz poza nim.
Metody szkolenia pracowników na stanowisku pracy
On the job training to relatywnie tania i łatwa metoda szkoleniowa stosowana w organizacjach i przedsiębiorstwach. Polega na wdrażaniu pracownika do jego nowych zadań w miejscu pracy. Dotyczy zazwyczaj stanowisk średniego szczebla oraz managerskich. Obejmuje pewnego rodzaju proces i przebiega fazowo u każdego z pracowników. Najprostszym sposobem wdrażania nowej osoby jest przekazywanie wiedzy nowicjuszowi przez doświadczonego pracownika. Nowo zatrudniony początkowo przygląda się, jak wykonywane są poszczególne czynności, stopniowo włączając się do różnych zadań.
Niestety rzadko zdarza się, aby można było sobie pozwolić zarówno czasowo, jak i finansowo na powyższe rozwiązanie. Wówczas pozostaje opracowanie ściśle określonych (a także jasno i klarownie wyłożonych) reguł oraz procedur, w których odnajdzie się nawet niedoświadczony pracownik. Dzięki temu każdy nowo przyjęty ma szansę działać samodzielnie praktycznie od pierwszego dnia zatrudnienia. Jest to o tyle pozytywne, iż pojawienie się nowej osoby nie zakłóca i nie spowalnia w żaden sposób działań firmy.
Trzecia metoda szkoleniowa to tzw. przyuczenie pracownika. Polega ono na połączeniu dwóch poprzednich sposobów. Pracownik otrzymuje do wykonania początkowo proste czynności, pokrywające się z jego przyszłymi obowiązkami. Nowo zatrudniony działa pod ścisłym nadzorem osoby doświadczonej.
Metody szkoleniowe poza stanowiskiem pracy
Off the job training stosuje się podczas zmian w funkcjonowaniu zespołu lub przedsiębiorstwa. Sposobów na doskonalenie kadry jest tutaj znacznie więcej - zaczynając od rozmów, a skończywszy na szkoleniowych metodach symulacyjnych (np. odgrywaniu ról). Przekazywanie wiedzy może mieć formę przygotowanej i omówionej prezentacji. Taki sposób komunikowania daje pewność, że wszelkie niezbędne informacje zostaną zawarte w materiałach szkoleniowych, co niestety nie jest równoznaczne z tym, że szkolona kadra je przyswoi. Istnieje bowiem dość silna obawa, że pasywny dla słuchaczy wykład znuży uczestników.
Przegląd pasywnych i aktywnych metod szkoleń
W metodyce szkoleń wyróżnia się pasywne i aktywne techniki doskonalenia. Te pierwsze opierają się na przyswajaniu gotowej, ,,podanej” wiedzy (wykład, pokaz, historie i analogie), drugie zaś wymagają od uczestników zaangażowania.
Wykład
Metoda szkoleniowa polegająca głównie na ustnym przekazie. Przydaje się, kiedy konieczne jest przybliżenie uczestnikom zupełnie nowych informacji, stanowiących podbudowę merytoryczną dalszych działań.
Pokaz
W tej metodzie osoba prowadząca szkolenie prezentuje praktyczny sposób rozwiązania danej kwestii, opracowania zagadnienia i przedstawia go audytorium.
Historie i analogie
To opowiadane przez trenera anegdoty i historie, które są dostosowane do tematyki szkolenia oraz mają zmienić sposób myślenia uczestników spotkania, zainspirować ich do działania.
Wykład interaktywny
W tej metodzie pracownicy sami dochodzą do pewnej wiedzy i rozwiązań. Choć są kierowani pytaniami oraz wskazówkami prowadzącego, to jednak wypowiadają się na podstawie własnych doświadczeń i zgodnie z posiadanymi kompetencjami.
Case study
Metoda polega na rozwiązywaniu konkretnego problemu czy sytuacji stworzonej na potrzeby poznania nowej teorii. Często przybiera również formę gry planistycznej, polegającej na pracy nad sekwencyjnymi rozwiązaniami danej sytuacji.
Odgrywanie ról
Metoda szkolenia grupowego przydatna szczególnie jeśli chodzi o pracę nad umiejętnościami interpersonalnymi. Odgrywanie różnych interakcji społecznych rozwija pracowników oraz utwierdza ich w przekonaniu, że w sytuacji realnej będą również w stanie właściwie zareagować.
Gry szkoleniowe
To szkoleniowe metody aktywizujące nakierowane na osiągnięcie bardzo konkretnych celów. Serie zadań angażują uczestników i pozwalają im na samodzielne odkrywanie wzorców działań, zależności między informacjami.
Eksperymenty
To technika szkoleniowa mająca niewiele wspólnego z naukami ścisłymi. Polega na wykonywaniu angażujących emocjonalnie ćwiczeń, których celem jest odkrycie mechanizmów funkcjonowania grup czy organizacji.
Innowacyjne metody szkolenia i doskonalenia pracowników
Przedsiębiorstwa coraz częściej rezygnują z tradycyjnych technik szkoleniowych na rzecz innowacyjnych metod, które wykorzystują medium, jakim jest internet. Poniżej przedstawiamy najchętniej wybierane przez pracodawców sposoby doszkalania kadry.
E-learning
To inaczej szkolenie internetowe. Materiały są jego uczestnikom udostępniane online. Pracownicy mogą do nich zajrzeć w dowolnej chwili - wystarczy im jedynie dostęp do sieci. E-learning w porównaniu ze szkoleniem tradycyjnym gwarantuje dużą elastyczność i pozwala na pełne zindywidualizowanie kształcenia (Nowak będzie wolał szkolić się jeszcze przed pracą, Kowalski - późnym wieczorem).
B-learning
Czyli Blended-learning. To szkolenie mieszane - łączące w sobie techniki tradycyjne i elementy e-learningu. Ten model zyskuje w Polsce coraz większą popularność - łatwy dostęp do materiałów szkoleniowych oraz możliwość kontaktu ze szkoleniowcem odpowiada potrzebom większości pracowników.
Webcast
To metoda szkoleniowa popularna w branżach telewizyjnej, eventowej i reklamowej. Webcast definiuje się jako transmisję danych w postaci multimedialnej, która będzie angażować uczestników. W praktyce ta technika sprowadza się do wideotransmisji połączonej z dyskusją bądź możliwością komentowania czy głosowania.
Metody szkolenia pracowników - nowoczesne czy tradycyjne?
Które metody i techniki prowadzenia szkoleń są najskuteczniejsze? Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Istotne jest, aby trening był dobrany do tematyki szkolenia, osób, które będą w nim uczestniczyć, a także możliwości i preferencji trenera. Wówczas nowe dla pracowników informacje zostaną w dużej części przyswojone, zaś sytuacje problemowe - omówione i rozpracowane z pozytywnym skutkiem.