Okazuje się, że pokonywanie i radzenie sobie ze zmianami stało się jednym z największych wyzwań naszej cywilizacji. Zmian doświadczyć możemy aktualnie zawsze i wszędzie, we wszystkich aspektach naszego życia zawodowego (przejęcia, fuzje, podziały przedsiębiorstw, nowa struktura organizacyjna itp.) i osobistego (utrata lub przymusowa zmiana pracy, strata bliskich, nowe miejsce zamieszkania, założenie rodziny itp.). Problem zaczyna się wtedy, kiedy ta zmiana jest niechciana i spada na nas jak przysłowiowy „grom z jasnego nieba”. Zaczyna przytłaczać, budzić strach i negatywne emocje.
Jak sobie poradzić ze zmianami, a w szczególności z tymi niechcianymi?
Elizabeth Kubler – Ross (amerykańska lekarka), pracując z ludźmi chorymi odkryła pewną prawidłowość, jeżeli chodzi o naszą reakcję na zmianę. Polega ona na przechodzeniu przez nas 4 etapów radzenia sobie z nieoczekiwaną nową dla nas i nie zawsze komfortową sytuacją.
Etap I - SZOK
Informacja o zmianie dociera do naszej świadomości.
Etap II - ZAPRZECZENIE
Na tym etapie chowamy głowę w piasek i udajemy, że nas dana sytuacja nie dotyczy. Wydajemy się, że jak zignorujemy fakt zaistnienia zmiany, to ona nas ominie. Trwamy w pozornym zawieszeniu emocjonalnym.
Etap III - GNIEW
Po zaprzeczeniu następuje gniew. Jesteśmy źli na siebie, innych, szukamy winnych zaistniałej sytuacji. Na tym etapie reakcji na zmianę, nasza energia spada najbardziej. Tu jest miejsce na nasz smutek, rozpacz, strach, płacz, agresję. Dlatego, kiedy się „gniewamy” trudno nam cokolwiek osiągnąć, zarówno w życiu zawodowym jak i osobistym. Ta nasza reakcja jest jednak jak najbardziej naturalna i dotyka każdego. Będąc na tym etapie zmiany, nie walczmy z naszymi uczuciami, nie wstydźmy się ich. Dajmy sobie czas, aby odbyć „żałobę”. To minie i nastąpi …
Etap IV - ODPUSZCZENIE
Tu żegnamy się ze starym stanem rzeczy i powoli zaczynamy akceptować zmianę, a nawet widzieć w niej nowe szanse dla siebie, jak np. w przypadku zmian w organizacji. Może się okazać, że nowa sytuacja, w której się znaleźliśmy przyniesie nam pewne korzyści. Na tym etapie ruszamy naprzód (emocjonalnie i fizycznie).
Każdy etap przeżywania zmiany trwa określoną ilość czasu. Nie wolno przyspieszać niczego. Zdrowe przejście przez niechcianą (dużą) zmianę w naszym życiu trwa średnio około 12 miesięcy.
Patrząc na model Elizabeth Kubler - Ross i mając świadomość procesu zmiany, możemy świadomie łagodzić nasze negatywne emocje i stres towarzyszący zmianie. Najważniejsza jest akceptacja poszczególnych faz procesu i uświadomienie sobie, że wszystkie nasze intensywne emocje, jak gniew, rozpacz, smutek są normalnymi ludzkimi reakcjami. Jeśli je przetrwamy i uwierzymy w popularne przysłowie, że „czas leczy rany”, na końcu (w fazie 4) odnajdziemy wyczekiwany spokój … to tylko kwestia czasu ;).
Jeśli chcielibyście dowiedzieć się więcej o radzenia sobie z emocjami, stresem czy stanem wypalenia zawodowego serdecznie zapraszam na moje szkolenia z tego zakresu.
Agnieszka Olejnik, ekspert HR, coach kariery i wizerunku zawodowego, trener AVENHANSEN
